20. 4. 570. n.e. ili pedeset tri godine prije hidžre 12. rebiul-evvela u gradu Meki, Beki ili Ummul-Kura rođen je posljednji Allahov Poslanik i vjerovjesnik Muhammed a.s.
Te iste godine krenuo je abesinski namjesnik Ebraha da poruši Ka'bu ili Bejtullah u Meki;
595. n.e. Muhammed a.s u dvadeset petoj godini života se ženi uglednom udovicom h. Hadidžom;
605. n.e. kada se Muhammedu a.s. navršilo 35 godina on učestvuje u postavljanju kamena Hadžerul-Esved u Ka'bu i u mjesecu ramazanu povlači se na brdo En-Nur u pećinu Hira;
610. n.e. u mjesecu ramazanu u noći Lejletul-kadr Allah dž.š, po meleku Džibrilu-Eminu u pećini Hira na brdu En-Nur počinje objavljivati Muhammedu a.s. Objavu Kur'an a.š.;
615. n.e. prva seoba muslimana, 12 muškaraca i 4 žene, pod vodstvom h. Osmana iz Mekke u Abesiniju;
616. n.e. druga seoba muslimana, osamdeset muškaraca i žena, pod vodstvom Džafera ibn Ebi Taliba, iz Mekke u Abesiniju;
616-619. traje potpuni bojkot i izolacija muslimana;
619. n.e. je Senetu-Huzn – godina žalosti kod muslimana jer su te godine neposredno po bojkotu Muhammcdu a.s. na ahiret preselila dva najvjernija prijatelja i zaštitnika: žena h. Hadidža i amidža Ebu Talib.
Iste godine Poslanik je bezuspješno pokušao misiju širenja islama u Taifu;
620. n. e. prvi sastanak na Akabi između Muhammeda a.s. i medinskih hodočasnika od kojih će šestorica iz plemena Hazredž prihvatiti islam;
621. n.e. drugi sastanak na Akabi između Muhammeda a.s. i dvanaest medinskih muslimana i 10 iz plemena Hazredž i dva iz plemena Evs;
622. n.e. treći sastanak na Akabi između Muhammeda a.s. i 73 medinska muslimana i to 71 muškarca i prvi puta dvije žene. Na tom sastanku je dogovorena hidžra Muhammeda a.s. iz Meke u Medinu.
Prije hidžre na devet mjeseci dogodio se Poslanikov isra i mi'radž noćno putovanje i najveće vjersko-duhovno uzdignuće;
20.9.622. n.e. ili 12. rebiul-evvela trinaeste godine vjerovjesničke misije dogodila se hidžra, najbitniji događaj u povijesti islama koji muslimani uzimaju za početak svoje ere i zahvaljujući kojem muslimanima ostaju red, poredak, država, organizirana vjerska zajednica – Umma. Poslanik sa najvjernijim prijateljem Ebu Bekrom čini hidžru iz Mekke u Medinu. U toku hidžre u mjestu Kubau, predgrađu Medine, Poslanik gradi prvu džamiju;
624. n.e. druge godine po hidžri uvodi se učenje ezana za oglašavanje namaza. Objavom se mijenja Kibla i naređuje se okretanje prema Ka'bi u namazu, umjesto do tada prema Jerusalimu, u mjescu šabanu naređuje se sijam-post ili treća praktična dužnost islama odnosno treći islamski šart.
Sedamnaesti dan ramazana druge hidžretske ili 624. n.e. odigrala se presudna povijesna bitka za opstanak muslimana između 314 muslimana i 1000 mekkanskih idolopoklonika, 120 km jugoistočno od Medine na Bedru. Iako trostruko malobrojniji i slabije naoružani, muslimani su neprijateljima nanijeli desetorostruko veće gubitke. Ovo je bila prva bitka u kojoj je jedan Poslanik izveo vojsku organiziranih muslimana ili ummet u odbrani islama i muslimana;
625. n.e. treće hidžretske u mjesecu januaru odnosno ševvalu, nakon godinu i dvadeset dana iza Bedra odigrala se Bitka na Uhudu, četiri milje sjeveroistočno od Medine između 700 muslimana i 3000 mekkanskih idolopoklonika. Muslimane je predvodio kao i na Bedru Muhammed a.s., a Mekkelije Ebu Sufjan. Muslimani su na Uhudu doživjeli težak poraz. Imali su 70 šehida i još toliko ranjenih i zarobljenih;
627. n.e. pete hidžretske početkom februara odnosno u ševvalu dogodila se bitka kod Hendeka (Jarka) za odbranu Medine između 3000 muslimana i 10000 mekkanskih idolopoklonika. Poslije dvadesetodnevnog uzaludnog opsjedanja grada Mekkanci su se morali povući, a muslimani su zahvaljujući iskopanim rovovima odbranili grad Medinu;
628. n.e. šeste hidžretske muslimani sklapaju prvi pravni Ugovor na El-Merraru ili Hudejbiji i time su priznati kao ravnoravan faktor. To je godina Poslanikove diplomatske aktivnosti u kojoj šalje pisma bizantijskom caru Herkaliju, perzijskom caru Kisru Pervizu, njegovom namjesniku Bazanu u Jemenu, abisinskom kralju Negusu. njegovom namjesniku u Egiptu Džerir ibn Meti i vođi Kopta Mukakvisu;
628. n.e. sedme hidžretske muslimani zauzimaju Hajber. Nakon zauzimanja Hajbera u Medinu su se vratili izbjegli muslimani u Abesiniju;
629. n.e. sedme po hidžri muslimani obavljaju mali hadždž ili urnru i doživljavaju poraz na Muti;
630. n.e. osme hidžretske u mjesecu ramazanu muslimani oslobađaju Mekku, Beku ili Ummul-Kura, a u mjesecu ševvalu iste godine bila je bitka na Hunejnu;
630. n.e. devete hidžretska je godina delegacija u kojoj Poslanika posjećuju deputacije raznih plemena i to je godina pohoda muslimana na Tebuk i rušenja munafičke džamije u Zu-Avvamu;
631. n.e. devete hidžretske muslimani obavljaju prvi puta pravi ili veliki hadždž pod vodstvom Ebu Bekra, obznjanjuje se Deklaracija na Mini u kojoj se mušricima i nemuslirnanima zabranjuje pristup Ka'bi a muslimanima hadž saopštava kao obligatna dužnost. Deklaraciju čita h. Alija;
632. n.e. deseta hidžretska je godina Poslanikovog oprosnog hadža i njegovog govora na Arefatu. To je i godina Poslanikovog preseljenja na ahiret;
632. n.e. jedanaeste hidžretske Ebu Bekr je izabran za prvog halifu u povijesti islama i time je otpočela vladavina Hulefai-Rašiduna;
633. n.e. poslije nekoliko pobjeda nad Perzijancima islamski vojskovođa Halid ibn Valid u Iraku zauzima čitavu dolinu rijeke Eufrat;
634. n.e. trinaeste hidžretske Ebu Bekr umire a h. Omer na njegov prijedlog je izabran za drugog halifu;
634. n.e. u augustu ili trinaeste hidžretske u džumadel-ahiru muslimanska vojska pod vodstvom Halid ibn Velida nanosi težak poraz Bizantiji kod Jermuka.
635. n.e. od Bizantije muslimani zauzimaju Damask, Kinisirin, Kisariju i Edžnadin;
636. n.e. početkom februara muslimanska vojska pod komandom Sad ibn Ebi Vekasa na Kadisiji nanese strašan i veliki poraz Perzijancima čime je bila zapečaćena sudbina hiljadugodišnjeg carstva koje je osnova Kir I. Muslimani su odmah zauzeli glavni grad Ktesifon;
637. n.e. šesnaeste godine po hidžri h. Omer uvede islamski hidžretski kalendar. Taj kalendar se računa od hidžre iz Mekke u Medinu 622.;
637. n.e. kod Dželvelaa pod komandom Hašim ibn Utbe muslimani po-bijediše Perzijance;
638. n.e. u aprilu nakon predaje ključeva grada Jerusalima halifi h. Omeru muslimani zauzeše taj grad središte glavnih svjetskih religija. Muslimanska vlast u Jerusalimu je trajala 1321. godine;
639. n.e. muslimani od Perzijanaca zauzeše: Isfahan, Azerbejdžan, Rej i Bab. Iste godine u Egiptu muslimani pod komandom Amr ibn Asa zauzimaju Vavilon i Memfis, drevni faraonski grad;
641. n.e. u decembru muslimanska vojska pod komandom Amr ibn Asa nakon petnaestomjesečnog opsjedanja zauze Aleksandriju;
642. n.e. pobjedom kod Nihavenda muslimani su dokrajčili perzijsko carstvo;
643. n.e. pod vodstvom Ukbe ibn Nafia muslimani u Africi zauzimaju Tripolis;
644. n.e. u muslimanske ruke padaju: Hemedan (Hemezan), Isfahan, Kerman i dio Sedžistana;
644. n.e. trećeg novembra ili 26. zul-hidždžeta 23. hidžretske godine, nakon tri dana od atentata koji je nad njim izvršio perzijanac Firuz Ebu Lu’ Lue h. Omer je umro;
644. n.e. sedmog novembra ili 30. zul-hidždžeta posebno izborno tijelo u sastavu (Alija, Talha, Osman, Zubejr, Vekas, Avf i Abdullah ibn Omer) izabra h. Osmana za trećeg hulefai-rašiduna. To izborno tijelo za života je predložio h. Omer;
647. n.e. h. Osman poče da smjenjuje najpoznatije i najzaslužnije vojskovođe i namjesnike počevši od Sad ibn Ebi Vekasa, Amra ibn Asa je još prije smijenio;
649. n.e. Osmanov vojskovođa Muavija zauzima otok Kipar;
650. n.e. muslimanska vojska zauzima otok Aruad;
651. n.e. poginuo je posljednji perzijski vladar Jezdedžird u blizini Merva;
652. n.e. poislamljeni Jevrejin Abdullah ibn Sebe poče zastupati i propagirati ideju da Muhammeda a.s. na zemlji treba zastupati prvi pomagač h. Alija;
652. n.e. Muslimani pod komandom Abdullah ibn Sarha odbijaju bizantijsku mornaricu od Aleksandrije;
654. n.e. Muslimani su se iskrcali na otok Rodos:
655. n.e. kod likijske obale muslimanska flota pod komandom Muavija i Abdullab ibn Sarha u velikoj i značajnoj pomorskoj bici uništila je 500 bizantskih lađa;
656. n.e. ili 35. hidžretske za četvrtog halifu i posljednjeg od hulefai-rašiduna izabran je h. Alija;
656. n.e. devetog decembra dođe do bratoubilačke bitke Vakaatul-džemel u blizini Basre između h. Alijine vojske s jedne i Zubejrove, Talhine i h. Aišine vojske s druge strane. Pobijedila je h. Alijina vojska;
657. n.e. krajem jula ili 1. safera 36. hidžretske godine dođe do bitke na Sifinu južno od Rake na zapadnoj strani Eufrata između h. Alijine i Muavijine vojske. H. Alijina vojska je bila pred pobjedom ali je političkom prevarom kasnije izgubila dobijenu bitku;
659. n.e. kod Nahrivana (Nahrevana) h. Alijina vojska je nanijela katastrofalan poraz haridžijama;
661. n.e. ili 15. dan ramazana 40. hidžretske haridžija Abdurrahman ibn Muldžem je izvršio atentat na h. Aliju;
Sedamanesti dan ramazana 40. hidžretske ili 661. hidžretske h. Alija je podlegao ranama.
661-750. n.e. ili 41-132. h. Emevije kao prva dinastija u povijesti islama dolaze na vlast;
661. n.e. ili 41. hidžretske dolazi na vlast prvi emevijski vladar i halifa Muavija;
680. n.e. 60. hidžretske nakon 75. godina života, 20 godina namjesniko-vanja i 20 godina hilafeta Muavija je preselio na ahiret;
680. n.e. na vlast dolazi Muavijin sin Jezid I;
680. n.e. ili 10. inuharrema 61. hidžretske dolazi do pogibije Poslanikovog unuka h. Husejna i 73 člana njegove porodice na Karbeli od Jezidove vojske;
683. n.e. kao reakciju na ubistvo h. Husejna pobuni se Hidžaz i za halifu izabra Abdullah ibn Zubejra;
683. n.e. Jezidova vojska napade pobunjenu Medinu i ubi 10 hiljada muslimana među kojima 700 sahabija i ensarija. Ubrzo iza toga Jezid I je umro;
683, n.e. 64. hidžretske iza Jezida I na čelo emevijskog hilafeta dolazi Muavija II. Muavija II je vladao svega tri mjeseca do 684. n.e. ili 64. hidžretske godine;
684. n.e. ili 64. hidžretske na čelo emevijskog hilafeta dolazi Mervan I el-Hakim;
685. n.e. ili 65. hidžretske halifu Mervana el-Hakima je udavila žena Halida;
685. n.e. 65. hidžretske Mervana na čelu hilafeta nasljeduje sin Abdul-Melik;
686. n.e. šiijski voda Muhtari Sekafija u pobni protiv hilafeta zauzima Kufu. Iste godine Sekafiju i njegovu vojsku porazi brat Abdullah ibn Zubejra, Musab.
687. n.e. Musabovu vojsku porazi vojskovođa Abdul-Melika Hadždžadž ibn Jusuf;
691-692. n.e. emevijski vojskovođa Hadždžadž napada Mekku, razara je i ubija Abdullah ibn Zubejra i tako se nakon 9 godina završava dvovlašće u zemlji;
694. n.e. halifa Abdul-Melik imenuje Hadždžadž ibn Jusufa za namjesnika Iraka u Kufi i Basri;
694. n.e. Hadždžadž guši pobunu haridžija u Horosanu;
705. n.e. ili 86. hidžretske umro je Abdul-Melik peti emevijski halifa;
705. n.e. ili 86. hidžretske na čelo hilafeta dolazi Abdul-Melikov sin Velid I;
711. n.e. Velidov vojskovođa Tarik ibn Zijad sa 12 hiljada konjanika stupa na tlo Španije;
712. n.e. Emevije pod komandom namjesnika Afrike Musa ibn Nusajra zauzimaju Španiju i glavni grad Toledo;
715. n.e. ili 96. hidžretske umire šesti emevijski halifa Velid I;
715. n.e. ili 96. hidžretske na čelo hilafeta dolazi drugi Abdul-Melikov sin Sulejman;
716. n.e. Sulejmanova vojska vrši osvajanja u Taberistanu, Džurdžanu, Azerbejdžanu, Gruziji i Jermeniji;
716-717. n.e. Sulejmanova vojska pod komandom njegovog brata Mesleme bezuspješno pokušava da zauzme Carigrad;
717. n.e. u toku pokušaja zauzimanja Carigrada njegova brata, halifa Sulejman umire;
717. n.e. ili 99. hidžretske godine za halifu po Sulejmanovoj oporuci dolazi Omer ibn Abdul-Aziz, iako nije bio Abdul-Melikov sin;
720. n.e. ili 101. hidžretske godine Omer ibn Abdul-Aziz umire;
720. n.e. ili 101. hidžretske godine na čelo hilafeta dolazi treći Abdul-Melikov sin Jezid II kao deveti emevijski halifa;
724. n.e. ili 105. hidžretske Jezid II ibn Abdul-Melik umire;
724. n.e. ili 105. hidžretske na čelo hilafeta dolazi četvrti Abdul-Melikov sin Hišam;
725. n.e. Hišamov emir Španije Jezid ibn Ambese prodire u Španiju i osvaja grad Lion;
725. n.e, Hišamov vojskovođa Sad potuče Turke i protjera ih iz Kurdistana i Azerbejdžana;
731. n.e. emevijski vojskovođa Abdurrahman Gafikija u Francuskoj zauzima grad Bordo;
732. n.e. udružena evropska vojska pod komandom Karla Martela zaustavlja muslimansku kod Poatjea u Francuskoj;
732. n.e. poslije dva pokušaja Turaka da zauzmu Semerkand Emevije su ih pobijedile kod Belha;
743. n.e. Hišam ibn Abdul-Melik umire;
743. n.e. ili 125. hidžretske na čelo hilafeta dolazi Velid II sin Jezida II;
745. n.e. ili 126. hidžretske na čelo hilafeta dolazi dvanaesti emevijski halifa Jezid III;
745. n.e. ili 126. hidžretske na čelo hilafeta dolazi trinaesti emevijski halifa Ibrahim brat Jezida III;
745. n.e. ili 127. hidžretske na čelo hilafeta dolazi posljednji četrnaesti emevijski halifa Mervan II ibn Muhammed;
750. n.e. ili 132. hidžretske godine, Marvan II ibn Muhammed je ubijen u Egiptu od Abbasija;
(Tako se te godine nakon 90 godina završila vladavina Emevija, a otpo-čela petstoosmogodišnja vladavina Abbasija od 750-1258. godine);
715.-795. živi Enes Ibn Malik, jedan od prvih pravnih teoretičara u islamu;
751. vizantijski car Konstantin šalje vojsku i osvaja od islamske države Malatiju i Kalkilu.
Iste godine podiže se nova prijestolnica Abbasija Enbara ili Hašimija;
756.-1031. iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Emevija u Španiji;
762. Abbasije podižu novi glavni grad Medinetus-Selam ili Bagdad na zapadnoj obali Tigrisa;
767. na Ahiret preselio Imam Ebu Hanife, rođen 700. godine. Iste godine je rođen Imami Šafi;
777. islamska vojska zauzima grad Barbed u Indiji;
778. Karlo Veliki prodire sa vojskom u Španiji sve do Saragose, gdje mu Abdurrahman IIl nanosi težak poraz;
782. Harun Er-Rešid sa vojskom opsjeda Carigrad;
786.Abdurrahman I počinje gradnju ogromne džamije u Kordobi sa 1293 stuba koja je danas katedrala;
788.-974. iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Idrisijja u Maroku;
794. u Bagdadu se podiže prva fabrika papira u Hilafetu;
802.-908. Hilafet priznaje Aglebijjama u sjeveroistočnoj Africi pravo na autonomiju;
803. Harun Er-Rešid likvidira vezirsku porodicu Bermekijja;
808. Harun-Rešid kreće da uguši pobunu u Horasanu. Na putu se razboli i umre u Tusu;
810.-870. živi poznati i priznati skupljač Hadisa Muhammed El-Buhari;
818. iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Zejdijja u južnom Jemenu;
820.-872. iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Tahirijja u Perziji;
820. u Bagdad sa ogromnom pratnjom ulazi halifa El-Me'mun;
827.-109I. muslimani iz dinastije Aglebijja zauzimaju otok Siciliju;
830. El-Me'mun podiže prvu veliku školu u Hilafetu BejtuI-Hikmeti – kuća mudrosti; u ratu sa Bizantijom u blizini Tarsusa halifa El-Me'mun se razboli i umrije;
838.-923. živi veliki povjesničar Ibn Džerir Et-Taberi;
838. uhvaćen je i pogubljen raskolnik-zindik Babek Huremi koji je zagovarao zajednicu žena i dobara i javnu prostituciju;
841. muslimani zauzimaju Bari u južnoj Italiji, a 846. godine skoro cijelu južnu Italiju;
861 .-997. formira se i izdvaja iz Hilafeta država Džaferija u sjevernom Jemenu;
864.-996. formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja država Zejdijja-Alevijja u Taberistanu;
865.-925. živi ljekar, naučnik i filozof Muhammed Er-Razi;
867.-908. formira se i iz sastava Hilafeta izlazi država Saffarijja u Perziji;
868.-905. formira se autonomna država Tuhmijja u Egiptu;
874.-999. formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja država Samanijja u Turkestanu;
879.-930. formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja samostalna država Sadžijja u Azerbejdžanu;
900. u Egiptu se osniva fabrika papira;
909.-1171. formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja samostalna država Fatimijja u sjevernoj Africi i Egiptu;
928.-1042. formira se samostalna država Zijarijja u Džurdžanu (Gruzija);
924. Abdurrahman III prodire do Pampelune, glavnog grada Navare;
929.-1004. formira se samostalna dinastija Hamdanijja u sjevernom Iraku i Siriji;
Iste godine Abdurrahman III se proglašava za halifu u Španiji;
932.-1055. formira se samostalna država Buvejhijja u Perziji;
932.-1164. formira se samostalna država Ejlekijja u Turkestanu;
935.-969. formira se samostalna država Ihšidijja u Egiptu i Siriji;
937.-962. Abdurrahman III započinje dvadesetpetogodišnju gradnju dvorca Ez-Zehra u Kordobi sa 4.300 stubova;
949.-983. vlada najznačajniji buvejhijski vladar Adudud-Devle;
962.-1186. formira se samostalna velika država Gaznevijja u Afganistanu, Pakistanu i dijelovima Indije. Gaznevijje su bili lojalni halifi u Bagdadu;
969. Fatimijski vojskovođa Dževher zauzima Fustat i udara temelje današnjem Kairu;
972. Dževher u Kairu počinje gradnju Džami'ul-Ezhera, najvećeg i najstarijeg islamskog sveučilišta u svijetu;
973. El-Kahira – Kairo je postao prijestolnica Egipta;
973.-1048. živi astronom, istraživač i filozof EI-Biruni;
996.-1096. formira se samostalna dinastija Ukajlijja u Mevsilu – Mosulu; 997.-1030. vlada najznačajniji gaznevijski vladar Mahmud Gaznevi;
1000.-1220. formira se u Turkestanu samostalna dinastija Šahova Harezma u pokrajini Harezma;
1002. nakon 52 bitke u životu, smrtno ranjen, na Ahiret je preselio veliki vezir i vojskovođa u Španiji Muhammed El-Mensur;
1005. Fatimijski vladar El-Hakim osniva višu školu Darul-Hikmeti ili Darul-Ilmi (Kuća mudrosti ili Kuća znanosti) u Kairu;
1018.-1092. živi veliki vezir Seldžuka, Nizamul-Mulk;
1031. kraj Emevijskog Hilafeta u Španiji;
1037.-1307. formira se velika dinastija Turaka Seldžuka lojalna halifi na tlu Male Azije, Perzije, Afganistana, Iraka i Pakistana;
1041.-1186. formira se i vlada ogranak Kermanskih Seldžuka u Perziji;
1055. Seldžuk Togrul preuzima Bagdad od Buvejhija;
1056.-1146. formira se samostalna država Murabita u sjevernoj Africi;
1058.-1111. živi jedan od najvećih alima u povijesti islama Ebu Hamid El-Gazali;
1061.-1106. vlada najznačajniji vladar Murabita Jusuf Ibn Tašefin;
1063.-1073. vlada veliki Seldžuk Alp-Arslan;
1065. u Bagdadu Nizamul-Mulk podiže veliku školu – Nizamijju;
1071. Alp-Arslan pobjeđuje kod Malasgirta deset puta brojniju bizantijsku vojsku;
1073.-1092. vlada najslavniji seldžučki vladar Melikšah;
1076. po naređenju Melikšaha veliki vezir Nizamul-Mulk podiže opservatorij u Bagdadu, a matematičari i astronomi pišu mu kalendar – Takvimu Dželalejn;
1077.-1302. formira se ogranak maloazijskih Seldžuka;
1078.-1117. vlada sirijski ogranak Seldžuka sa prijestolnicom u Halepu;
1090. Murabiti pripajaju svojoj državi Španiju i njome vladaju šezdeset godina;
1091. kraj muslimanske vladavine na Siciliji i južnoj Italiji;
1095. u Klermon Feranu na Crkvenom saboru papa poziva sve kršćane u Evropi u sveti Križarski rat protiv muslimana;
1096. otpočinju skoro dvjestogodišnji Križarski ratovi protiv islama i muslimana;
1099. 15. jula, križari osvajaju Jerusalim i prolijevaju potoke nevine muslimanske krvi na tlu Maroka, Alžira, Tunisa i Tripolisa;
1100. osniva se fabrika papira u Maroku;.
1120.-1269. formira se u sjevernoj Africi na tlu Maroka, Alžira, Tunisa i Tripolisa samostalana država Muvehhida;
1130.-1163. na čelu muvehhidske države je najznačajniji vladar Abdul-Mu'min Ibn Ali;
1147.-1149. traje Drugi križarski rat u Palestini i Siriji protiv muslimana;
1150.-1212. nakon petogodišnjeg ratovanja od 1145. godine Muvehhidi svojoj vlasti pokoravaju sve muslimanske državice na tlu Španije;
1150. osniva se fabrika papira u Španiji;
1150. El Idrisi sa Sicilije sačinio detaljnu mapu tada poznatog svijeta;
1171.-1250. formira se samostalna dinastija Ejjubija u Egiptu i Siriji;
1183. osniva se specijalni crkveni sud Inkvizicija koja se ukida tek 1823. godine;
1186.-1290. formira se samostalna država Gurijja na prostorima gdje su vladali Gaznevijje;
1187. Salahuddin Ejjubi, nakon 88 godina, oslobađa Jerusalim od Križara;
1189. francuski i engleski kralj Filip II i Ričard Lavljeg srca sa njemačkim carom Fridrihom Barbarosom vode Treći križarski rat protiv muslimana;
1192. sklapa se Mirovni ugovor između križara i Salahuddina Ejjubije prema kome je obala Lepanta pripala križarima, a u muslimanskim rukama je ostao Jerusalim;
1193. na Ahiret je, nakon 22 godine vladavine, preselio osnivač Ejjubija, vojskovođa i državnik Salahuddin Ejjubija, oslobodilac Jerusalima;
1202.-1204. vodi se Četvrti križarski rat;
1206. na Ahiret je preselio najznačajniji vladar Gurijja – Muhammed El-Guri.
1212. vodi se Peti križarski rat (fanatični pohod djece);
1212. Muhammed En-Nasir, muvehhidski vladar i vojskovođa kod Las Navasa De Tolosa gubi bitku od kastiljskog kralja Alfonsa VIII i to je kraj vladavine Muvehhida u Španiji i početak kraja vladavine muslimana na Pirinejima;
1219. mongolski vladar Džingis Han osvaja i ruši Buharu, Semerkand i Taškent;
1219.-1221. vodi se Šesti križarski rat protiv Egipta;
1228.-1229. vodi se Sedmi križarski rat u kome je Kamil Ibn Adil (vladar Egipta) po ugovoru predao križarima Jerusalim;
1232.-1492. formira se posljednja samostalna islamska država na tlu Španije – Ahmerijja u Grenadi;
1234. halifa El-Mustansir je u Bagdadu sagradio univerzitetski centar Mustansirijju;
1248.-1252. vodi se Osmi križarski rat protiv Egipta;
1250.-1382. formira se samostalna tursko-memlučka dinastija u Egiptu;
1260. Turci Memluci kod Ajn Džaluta zaustavljaju prodor Mongola u Egipat;
1260.-1277. vlada najznačajniji tursko-memlučki vladar Zahir Ruknuddin Bejbers;
1267. Malik Zahir Bejbers nanio konačni udarac krstašima i potisnuo ih s teritorija na kojima su se do tada držali;
1261. ponovo se uspostavlja Abbasijski hilafet u Kairu;
1270. vodi se Deveti križarski rat protiv Egipta i Tunisa;
1290.-1320. formira se i samostalno vlada dinastija Ali-Kildži na prostorima Gurija;
1291. vodi se Deseti i posljednji križarski rat u kome su muslimani od križara oslobodili posljednje uporište – Akku;
1297. vladar Alauddin iz dinastije Ali Kildži kod Lahorea sukobio se sa 100.000 Mongola i pobijedio ih;
1300. Islam dospio na Indoneziju preko sjeverne Sumatre;
1326. Bursa postaje glavni grad Osmanskoga carstva;
1331. Osmanski sultan Orhan zauzima Nikeju;
1328.-1826. sultan Orhan sa bratom Aledinom i Halil Čenderlijem formira vojni red pješadije – Jeničare;
1336.-1405. živi tatarski vladar, rušiteilj ravan Džingis Hanu, Timur Lenk;
1338. Osmani zauzimaju Izmir (Efes);
1345. Turci Osmani prvi puta prelaze u Evropu;.
1354. Turci Osmani zauzimaju Galipolje (Gelioblu ili Kalliopolis), prvo uporište u Evropi;
1361. Turci Osmani zauzimaju Edirnu – Drinopolje ili Adrianopolis;
1369. Edirna postaje druga prijestolnica Osmanskoga carstva;
1371. Osmanska vojska nanosi veliki poraz ujedinjenim hrišćanskim vojskama na rijeci Marici;
1375. Ibn Haldun napisao svoju čuvenu interpretaciju povijesti (El-mukaddima);
1382. Osmanska vojska zauzima Sredac – Sofiju;
1386. Osmanska vojska zauzima Niš;
1389. Osmanska vojska nanosi veliki poraz Raškoj i hrišćanskim vojskama na Kosovu Polju;
1392. Osmanska vojska zauzima Skoplje;
1395. Vlaški vojvoda Mirča nanosi Osmanima poraz na Rovinama kada je poginuo Marko Kraljević kao turski vazal;
1396. Osmani nanose poraz kršćanskoj vojsci kod Nikopolja;
1402. turskoosmanska vojska doživljava poraz kod Angore – Ankare od Timur Lenka;
1453. Turci Osmani i sultan Fatih zauzimaju glavni grad Bizantije Carigrad – Konstantinopolis koji postaje Istanbul i nova treća prijestolnica Turskoosmanske carevine;
1459. padom Smedereva Despotovina Srbija ulazi u sastav Osmanske carevine;
1463. Turci Osmani zauzimaju Bosnu i ona u okviru osmanske carevine postaje Bosanski sandžak sa sjedištem u Sarajevu;
1474.-1546. živi veliki osmanski admiral – Kapudan paša Hajrudin Barbarosa;
1475. Krim ulazi u sastav Osmanske carevine.
1478.-1480. Albanija, Jonski Otoci i Otranto ulaze u sastav Osmanske carevine;
1480.-1541. živi Gazi Husrevbeg, sandžakbeg i najveći vakif u povijesti Bosne;
1482. zauzimanjem Herceg Novog Turci Osmani su dovršili osvajanje Hercegovine;
1492. padom Grenade, posljednje islamske državice na tlu Spanije, otpočela je stoljetna inkvizicija nad muslimanima i Jevrejima na Pirinejima;
1499. Crna Gora ulazi u sastav Osmanske carevine;
1500. Safavidi došli na vlast u Perziji;
1501. pokrajine Leon i Kastilja (Španija) izdaju dekret prema kome se svi muslimani u njima moraju odreći islama ili iseliti;
1505.-1579. živi veliki vezir i najsposobniji diplomata Osmanske carevine Mehmed paša Sokolović;
1514. Osmanska vojska kod Ćal Dirana pobjeđuje Perzijance i zauzima Tabriz;
1515. u sastavu Osmanske carevine ulaze Ermenija, Mezopotamija i Kurdistanija,
1516. kod Merdž Dabika u blizini Halepa osmanska vojska pobjeđuje egipatsku;
1517. Osmanska vojska kod Kaira pobjeđuje Turke Čerkeze i tako u sastav Osmanske carevine, pored Sirije, ulaze još i Egipat i Hidžaz;
1517. povlači se posljednji abbasijski halifa El-Mutevekkil III u korist osmanskog sultana i prvog halife Selima I Javuza;
1521. Turci Osmani zauzimaju Beograd;
1525. Aragon izdaje Dekret prema kome se svi muslimani moraju odreći islama ili iseliti iz te države na Pirinejima;
1526. osnovana dinastija Mogula u Indiji;
1526. bitka i pobjeda Turaka Osmana na Mohaču u boju protiv Ugarske;
1529. prvi pohod na Beč sultana Sulejmana II Zakonodavca;
1530.-1531. Gazi Husrevbeg podiže podiže Begovu džamiju;
1532. drugi Sulejmanov pohod na Beč;
1535. Osmanska država sklapa ugovor sa Francuskom o trgovini i privrednoj saradnji – Kapitulacije;
1537. Gazi Husrevbeg podiže Begovu medresu i biblioteku;
1541. padom Budima čitava Ugarska ulazi u sastav Osmanske carevine;
1556. Filip II izdaje Zakon prema kome su svi muslimani dužni napustiti islam, arapski jezik, islamsku nošnju i islamski način života u Španiji;
1566. Osmansku vojsku je pod Sigetom zaustavio Nikola Zrinjski;
Tada umire i sultan Sulejman II Zakonodavac;
1568.-1570. u sastav Osmanske carevine ulazi Jemen;
1571. u sastav Osmanske carevine ulazi Kipar i osmanska flota kod Lepanta u sukobu sa mletačkom flotom trpi veliki poraz;
1574. u sastav Osmanske carevine ulazi Tunis;
1580. Bosna, do tada sandžak, postaje ejalet na čelu sa prvim beglerbegom Ferhad pašom Sokolovićem sa sjedištem u Banjoj Luci;
1580. Osmanska carevina sklapa ugovor sa Engleskom o trgovini i privrednoj saradnji – Kapitulacije;
1590. izvršen je atentat na budimskog beglerbega Ferhad pašu Sokolovića;
1592. poslije zauzimanja Bihaća Hasan paše Predojevića taj grad ulazi u sastav Bosanskoga ejaleta;
1596. Turci Osmani zauzimaju Eger;
1599. uspon muslimanske države Bornu (Nigerija);
1600. uspon Perzije pod vlašću šaha Abbasa;
1600. Turci Osmani zauzimaju Kanižu;
1600. iz Bosanskog u Kaniški ejalet izdvaja se Požeški sandžak;
1606. na ušću Žitve u Dunav Osmanska carevina sklapa mir sa Habzburškom monarhijom;
1609. Filip III potpisuje naredbu o konačnom protjerivanju svih muslimana sa tla Španije;
1621. nakon poraza od Poljaka Turci Osmani sklapaju s njima Hotinjski mir;
1631. štampa se prvi riječnik na Tursko-bosanskom jeziku Potur Šahidija autora Uskufi Kaimije;
1683.-1699. vodi se Veliki ili Bečki rat između Osmanske carevine i Habzburške monarhije;
1686. Turci Osmani gube Budim;
1689. Ludvig Badenski opkoljava i zauzima Zvornik;
1693. Osmanska vojska kod Bosanske Dubice doživljava veliki poraz od habzburške vojske;
1697. princ Eugen Savojski osvaja sva mjesta dolinom rijeke Bosne i konačno osvaja i spaljuje Sarajevo;
1699. završava se Bečki rat Karlovačkim mirom kojim Turci Osmani gube velike teritorije, dva ejaleta i nekoliko sandžaka. To ima za posljedicu početak prvog velikog genocida nad Bošnjacima u Lici, Dalmaciji, Ugarskoj, Kordunu, Slavoniji i Boki;
1699. sjedište Ejaleta iz Sarajeva se prenosi u Travnik;
1700. istanbulskim mirom Rusija je od Osmanske carevine dobila grad i luku Azov;
1702.-1762. živi islamski mislioc i reformator u Indiji Šah Velijjullah;
1703.-1787. živi osnivač Vehabija i veliki reformator Muhammed Ibn Abdulvehab;
1710.-1711. vodi se Rusko-turski rat u kome Rusi doživljavaju poraz na Prutu;
1711. vrši se drugi genocid nad Bošnjacima na Cetinju uoči Badnje večer;
1711. Osmani u svoj sastav vračaju Azov;
1714.-1718. vodi se rat Mletačke republike i Habzburške monarhije protiv Osmanske carevine u kome su Osmani doživjeli poraz i gubitak velikih dijelova Bosanskog ejaleta. Rat je završen Požarevačkim mirom 1718. Osmani su se morali odreći Srijema, Banata, sjeverne Srbije, male Vlaške i deset kilometara teritorija Bosne od rijeke Save u unutrašnjost;
1717. Habzburška monarhija osvaja Imotski;
1727. otišlo je 5.200 Bošnjaka na Perzijsko ratište i samo ih se desetina vratila;
1737. otišlo je deset hiljada Bošnjaka na rusko ratište i skoro svi su izginuli kod Ozije;
1737. Bošnjaci su u boju pod Banja Lukom nanijeli veliki poraz Habzburškoj monarhiji;
1737.-1739. vodi se rat između Habzburške monarhije i Osmanske carevine. Rat se završio beogradskim mirom 1739. godine prema kome su Osmani povratili neke izgubljene teritorije u prethodnom ratu;
1747.-1757. dolazi do pobuna Bošnjaka u Bosanskom ejaletu;
1752.-1762. Mehmed paša, bosanski vezir, guši pobune u Bosni;
1757. porazivši vladara Siradžu devle kod Plejzija (Plassy) Englezi započeli osvajanje Indijskog potkontinenta. U muslimanski svijet počeo prodor kolonijalizma koji je rezultirao gubljenjem političke nezavisnosti, ekonomskom eksploatacijom i idejnim mrtvilom;
1768.-1774. vodi se rat između Rusije i Osmanske carevine. Rat se završio porazom Osmanlija, koji su izgubili Krim i Kuban, i priznanjem pokroviteljstva Rusiji nad Vlaškom i Moldavijom prema odredbama mira u Kučuk Kajnardžiju iz 1774. godine;
1788.-1791. dolazi do Dubičkog rata između Habzburške monarhije i Osmanske carevine koji se završava status quoom i mirom u Svištovu 1791. godine. Prema odredbama ovoga mira, Osmani su zadržali sva mjesta u Bosni ali su u Hrvatskoj morali ustupiti Lapac, Srb i pojas ispod Plješevice i Plitvičkih jezera Habzburškoj monarhiji;
1792. poslije rata dolazi do mira između Rusije i Osmanske carevine u Jašiju;
1796.-1804. Vidinski paša Osman Pazvanoglu buni se protiv Osmanske carevine;
1797. nestalo je Mletačke republike;
1798.-1800. Napoleon vrši invaziju na Egipat i zauzima ga nakratko;
1802.-1833. živi Husein kapetan Gradaščević;
1804. dolazi do Prvog srpskog ustanka;
1804.-1820. kao posljedica Prvog i Drugog srpskog ustanka dolazi do trećeg genocida nad Bošnjacima ili generalnog trebljenja Turaka iz naroda;
1806.-1872. živi Omer paša Latas;
1806. Rusija napada na Moldaviju i Vlašku;
1807. jeničari zbog pokušaja reformi – nizami-džedid – svrgavaju Selima III;
1808.-1820. Austro-Ugarska otvara konzulat u Travniku;
1813. Bosanska vojska u nekoliko navrata pobjeđuje srbijansku vojsku;
1813.-1817. u Bosni hara velika kuga koja prepolovljuje Bošnjake i oni u Bosnu naseljavaju hrišćane iz Srbije, Crne Gore i istočne Hercegovine;
1814. dolazi do pobune Bošnjaka u Sarajevu i Mostaru protiv Porte zbog osjećaja napuštenosti;
1815. održava se Bečki kongres na kome Osmanska carevina gubi Besarabiju u korist Rusije, jonske otoke koji dobijaju samoupravu, Srbija stiče pravo na autonomiju, a engleski brodovi pravo prolaza kroz Dardanele;
1817. dolazi do pobune Sarajlija;
1817.-1898. živi drugi nastavljač Afganije i veliki teoretičar reformističke islamske misli Sejjid Ahmed Kan;
1818. dolazi do pobuna Travničana koji veziru uskraćuju snabdijevanje namirnicama;
1826. ukidaju se jeničari i uvode se obavezna redovna vojska u Turskoj carevini – Eškindži. Ta je vojska je uvedena po Uredbi – Tanzimati-Hajrija;
1829. sklapa se mir u Edini između Osmanske carevine prema kome Grčka stiče autonomiju, Vlaškoj i Moldaviji se priznaju privilegije, a Rusiji je ustupljeno ušće Dunava;
1830. Hattišerifom – sultanovim vlastoručnim potpisom – verificirane su odredbe Bečkog kongresa iz 1815. godine i tako Srbija postaje autonomna kneževina;
1830.-1867. traje četvrti genocid nad Bošnjacima, drugi na tlu Srbije;
1831.-1832. dolazi do pobune Bošnjaka na čelu sa Husein kapetanom Gradaščevićem protiv osmanske vlasti;
1831. u borbi protiv Sika u Indiji su, kao šehidi, živote položili mudžahidi i veliki alimi Sejjid Ahmed i Šah Ismail;
1833.-1851. sultan je Alibega Rizvanbegovića darovao činom paše, a Hercegovački je sandžak, pod njegovom upravom, izdvojio iz Bosanskog ejaleta u poseban mutesarrifluk;
1833. Hattišerif je dopunjen odlukom da će porez Srbije Osmanskoj carevini iznositi 2.300.000 groša i da će Bošnjaci biti iseljeni iz Užica, Šapca, Sokolja i Beograda u Bosnu. Za njih su Osmani sagradili dva naselja – Gornju i Donju Aziziju;
1837. na Ahiret je preselio osnivač reda Senusijja Ahmed Ibn Idris;
1839. Mustafa Rešid paša donosi Hattihumajun od Gilhane – ukaz o reformama;
1839.-1897. živi prvi islamski moderni politički mislilac i osnivač panislamizma Džemaluddin Afgani;
1844. Ruski car Nikolaj predlaže Engleskoj plan da se bolesnik na Bosforu (Osmanska carevina) raskomada tako da Balkan pripadne Rusiji, Egipat i Krit Engleskoj, dok bi Istanbul ostao slobodan grad.
1845.-1905. živi učenik i nastavljač Afganijeve teorijsko-političke misli Muhammed Abduhu;
1850. za bosanskog vezira i uspostavljača reda dolazi Omer paša Latas;
1851. sjedište Bosanskog ejaleta se iz Travnika premješta u Sarajevo;
1851.-1863. traje ustanak hrišćana u istočnoj Hercegovini na čelu sa Lukom Vukalovićem;
1853. Ruske trupe prelaze Prut, lijevu pritoku Dunava, i zauzimaju Vlašku i Moldaviju;
1853.-1856. pošto Rusi nisu prihvatili turski ultimatum o povlačenju, dolazi do trogodišnjega Krimskog rata;
1854. Engleska i Francuska sklapaju vojni savez sa Osmanskom carevinom i objavljuju rat Rusiji;
1855. Osmanskoj carevini se pridružuje i Kraljevina Sardinija;
1856. Krimski rat je završen Pariškim mirovnim ugovorom prema kojem su Rusiji vraćeni Sevastopolj i neka druga mjesta, a oduzeti su joj Besarabija i Moldavija. Rusija se morala odreći i protektorata nad dunavskim kneževinama koje su ostale pod suverenitetom Osmanske carevine. Osmani su zadržali Ikars;
1857. dolazi do velike pobune muslimana u Indiji protiv engleske vlasti koju je organizirao pokret Džihad na čelu sa indijskom ulemom;
1858.-1860. u Bosni se uspostavlja i telegrafski saobraćaj i veza sa Stambolom;
1858. Porta donosi Zemljišni (Ramazanski) zakon o kategorizaciji zemlje i kodifikaciji čitlučkih odnosa;
1859. donesen je zakon o čiflucima poznat kao Saferska naredba;
1861. Osmanska carevina je, pod pritiskom Rusije, morala priznati nezavisnu Rumuniju, a pod pritiskom Francuske nezavisni Liban;
1863.-1864. reorganizirana je i proširena Gazi Husrevbegova biblioteka;
1864. izvršena je kompletna teritorijalna reorganizacija Turskoga carstva, te su, umjesto dotadašnjih ejaleta, oformljeni vilajeti, a beglerbeg postaje valija;
1865. počinje se štampati novina Bosanski vjestnik, a kasnije i službeno glasilo Bosna;
1865. donesena je uredba o organizaciji Bosanskog vilajeta poznata pod imenom Vilajetski ustavni zakon;
1865. u Turskoj je formiran tajno revolucionarno društvo Nove Osmanlije;
1866. u Sarajevu je osnovana Vilajetska štamparija;
1867. pod pritiskom evropskih velesila osmanska vojska se povlači iz Beograda i drugih utvrđenih kasaba u Srbiji;
1875.-1878. dolazi do seljačko-hrišćanskog ustanka i velike tzv. istočne krize, prvo u istočnoj Hercegovini, a zatim u zapadnoj i istočnoj Bosni, Sandžaku i Makedoniji. Iza ustanka je stajala Srbija;
1876.-1878. Srbija i Crna Gora koriste Drugi srpski ustanak za peti genocid nad muslimanima u južnoj Srbiji, Nikšiću i istočnoj Hercegovini;
1876.-1938. živi idejno-politički osnivač Islamske Republike Pakistan i istinski filozof Muhammed Ikbal;
1877.-1878. dolazi do rusko-turskog rata koji se završava porazom Osmanlija;
1878. u martu dolazi do potpisivanja Sanstefanskog mirovnog ugovora, prema kome je Rusija od Osmanske carevine dobila Besarabiju, Kars, Ardahan i Batum. Osmanska carevina je trebala Rusiji platiti i veliku ratnu odštetu. Prema istome Ugovoru, Bugarskoj je, pored istočne Rumelije, dodijeljena sofijska oblast i veliki dio Makedonije, a Srbija i Crna Gora su proširene teritorijama u istočnoj Hercegovini i južnoj Srbiji na račun Osmanske carevine;
1878. pošto Njemačka i Austro-Ugarska nisu bile zadovoljne odlukama Ugovora u San-Stefanu, održan je Berlinski kongres od 13. juna do 13. jula. Na osnovu odluka Berlinskoga kongresa, Srbija i Crna Gora postaju potpuno nezavisne i proširuju svoj teritorij. Bosanski ejalet se dijeli tako da područje Bosne i Hercegovine dobiva Austro-Ugarska, a Novopazarski sandžak ostaje u sastavu Osmanske carevine. Uspostavljaju se autonomne kneževine Bugarske i istočne Rumelije. Rumuniji je vraćena sjeverna Dobrudža, u nadoknadu za veliki teritorij koji je dobila Rusija. Plovidba Dunavom postaje slobodna;
1878.-1910. traje šesti genocid nad Bošnjacima;
1878. od kraja jula do 20. oktobra Bošnjaci pružaju veliki otpor austrougarskoj okupaciji koja traje od 1878. do 1910. godine,
1879. potpisana je Istanbulska konvencija između Austro-Ugarske monarhije i Osmanske carevine kojom se Bošnjacima garantiraju osnovna prava;
1880. Austo-Ugarska usvaja Zakon o upravljanju Bosnom i Hercegovinom,
1880.-1889. na latinici su štampane Hermanove zbirke Muslimanskih junačkih pjesama;
1881. Tunis se potpuno izdvaja iz sastava Osmanske carevine;
1882. formira se Rijaset Islamske zajednice Bosne i Hercegovine i bira prvi reisu-l-ulema;
1882. Egipat se izdvaja iz sastava Osmanske carevine;
1885. dolazi do ustanka u istočnoj Rumeliji i njezina pripajanja Bugarskoj;
1885. u Sarajevu je formiran prvi Vakufski konvikt za školovanje učenika;
1887. na latinici je štampano i objavljeno Ljubušakovo Narodno blago;
1887. u Sarajevu je otvorena Šerijatsko-sudačka škola;
1888. Ljubušakovo Narodno blago je objavljeno na ćirilici;
1889. na Ahiret je preselio jedan od osnivača grupe i škole Ehlul-Hadisa u Indiji Hasan Kan;
1889.-1908. traje pokret Bošnjaka za vjersku i vakufsko-mearifsku autonomiju;
1892. u Sarajevu je otvorena Darul-Mu'allimin – srednja škola za vjeroučitelje;
1892. počinju sa radom reformirani mektebi iblidaije;
1896.-1897. dolazi do ustanka na Kritu i, Krit se, intervencijom velikih sila, izdvaja iz sastava Osmanske carevine;
1900.-1911. Bošnjaci štampaju petnaestodnevni list Behar za pouku i zabavu;
1903. formirano je kulturno-prosvjetno društvo Bošnjaka Gajret;
1906.-1907. dolazi do spontanih pobuna na tlu Turske – u Anadoliji, Erzurumu, Trabzonu i drugim mjestima;
1906. formirana je prva bošnjačka politička stranka – Muslimanske narodne organizacije (MNO) na čelu sa Alibegom Firdusom;
1907. ukida se službeni naziv bosanski jezik;
1908. Mladoturci preuzimaju vlast u Solunu i drugim mjestima i ubrzo svrgavaju Abdul Hamida. U zemlji stupa na snagu Ustav iz 1878. godine i vraća se parlamentarni život;
1908. formirana je Muslimanska napredna stranka (MNS);
1908. Austro-Ugarska koristi Mladotursku revoluciju i vrši aneksiju Bosne i Hercegovine;
1909. sklopljen sporazum između Austro-Ugarske monarhije i Osmanske carevine o aneksiji Bosne i Hercegovine. Austro-Ugarska je, prema Sporazumu, platila Osmanskoj carevini 2,500.000 funti sterlinga i povukla svoje trupe iz Novopazarskog sandžaka;
1909. ozakonjen je Statut za autonomnu upravu islamskih, vjerskih i vakitfsko-mearifskili poslova u Bosni i Hercegovini;
1910. prema odredbama Statuta, izabran je treći reisu-l-ulema Sulejman ef. Šarac;
1910. u Zemaljskom saboru je svečano proglašen Zemaljski ustav;
1912. balkanske pravoslavne zemlje – Srbija, Grčka, Bugarska i Crna Gora vode Prvi balkanski rat protiv Osmanske carevine, kako bi je potpuno istisnule sa Balkana;
1913. prema odredbama Londonskog mirovnog ugovora, nakon poraza Osmanska carevina se morala odreći najvećeg dijela posjeda na Balkanu. U skladu sa odredbama toga ugovora formirana je nova država – Albanija. Srbija i Crna Gora koriste Balkanske ratove za sedmi genocid nad Bošnjacima u Sandžaku i Crnoj Gori;
1913. vodi se Drugi balkanski rat između Bugarske na jednoj strani i Srbije, Crne Gore, Grčke, Rumunije i Osmanske carevine na drugoj strani; Rat je završen Mirovnim ugovorom u Bukureštu, prema kome je Makedonija podijeljena između Srbije i Grčke. Rumunija je dobila južnu Dobrudžu, a Turska Edenu;
1913. Džemaludin ef. Čaušević je izabran za četvrtog reisu-l-ulemu;
1917. Engleska objavljuje poznatu Balfurovu deklaraciju prema kojoj je Engleska vlada s čime se slažu i ostale sile Antante »sklona osnivanju nacionalnog ognjišta za jevrejski narod«, čime je naviješten kraj Palestinaca u Kanaanu – Felestini;
1918.-1941. Sirija je bila francuska mandatna teritorija.
1918.-1941. traje osmi genocid nad Bošnjacima (sa prekidima), posebno u Sandžaku i istočnoj Hercegovini;
1918. Saudijska Arabija i sjeverni Jemen stiču formalnu nezavisnost od Osmanskoga carstva, a stvarnu ovisnost od Engleske;
1919. vrši se ekonomski genocid nad Bošnjacima preko tzv. Zakona o agrarnoj reformi čime je ozakonjena hajdučija i pljačka Bošnjačke zemlje;
1919. u Sarajevu je (februar) osnovana Jugoslavensko-muslimanska organizacija (JMO) kao politička organizacija Bošnjaka;
1919. Afganistan se oslobodio engleske vlasti;
1919. u Sarajevu je osnovano udruženje Bošnjanki Osvitanje;
1920. vrše se izbori za Ustavotvornu skupštinu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca na kojima je JMO dobila 24 mandata u Bosni i Hercegovini, daleko više od bilo koje druge političke stranke;
1920. na inicijativu Mustafe Kemala bira se novi turski medžlis i sastavlja nova vlada u Ankari (na čelu sa Mustaforn Kemalom);
1920. desetog augusta, Porta, pritisnuta silama Antante potpisuje Mirovni ugovor u Sevru. Tačke Ugovora su slijedeće:
– Saveznici će okupirati Istanbul, Bosfor i Dardanele,
– U Turskoj se ponovno uvode kapitulacije, sva turska flota ima se predati saveznicima, a kopnena turska vojska ne smije brojati više od 50.000 vojnika,
– Turska je obavezna da ustupi Grčkoj Trakiju s Galipoljerm, Izmir i Egejske otoke izuzev Dodekaneza i Rodosa, koji se ustupaju Italiji. Francuskoj se ustupa Sirija i Adamski vilajet, a Engleskoj Palestina i Irak,
– Istočna Armenija stiče nezavisnost, a Kurdi dobijaju autonomiju,
– Turska priznaje protektorat Engleske nad Egiptom i Kiprom;
1921. godine vodi se veliki rat između Grčke i Turske u Anadoliji koji su Grci potpuno izgubili;
1922. sklopljeno je primirje između Grčke i Turske;
1922. Engleska je proglasila kraj svog protektorata u Egiptu i od tada je on nezavisan;
1922. ukinuta je Ustanova sultana u Turskoj;
1923. mirovnim ugovorom u Lozani priznata je nezavisnost Turske. Vraćena joj je Trakija do rijeke Marice, Edirna sa okolicom i sva područja u Anadolu s Izmirom i zapadna Ermenija. Turskoj je priznat suverenitet nad Istanbulom, Bosforom i Dardanelama, a kapitulacije su ukinute;
1923. osnovana je Velika medresa kralja Aleksandra u Skoplju;
1924. trećeg marta ukinut je Hilafet i od tada traje fasile-i hilafet – stanje bez halife – u islamskom svijetu;
1926. poslije svjetske muslimanske konferencije u Mekki osnovana prva međunarodna muslimanska organizacija – Mu'temer alemi islami (Svjetski muslimanski kongres);
1928. Hasan El-Bena osniva idejno-politički islamski pokret Muslimansku braća u Egiptu;
1929.-1931. vlast Kraljevine Jugoslavije propisuje način likvidiranja agrarne reforme čije su glavne žrtve bili Bošnjaci;
1930. Reis Čaušević je raznim pritiscima i ucjenama prisiljen da odstupi od funkcije i zatraži mirovinu;
1930. Zakonom o IVZ Kraljevine Jugoslavije ukinut je Statut za autonomnu upravu islamskih i vakufsko-mearifskili poslova u Bosni i Hercegovini,
1930. izabran je, peti po redu, reisu-l-ulema Ibrahim ef. Maglajlić;
1930. devetoga jula donesen je prvi Ustav Islamske vjerske zajednice, drugi pravni akt poslije Statuta;
1931. u Sarajevu je osnovana Viša škola – Alijja;
1931. dovršava se reforma školstva, mekteba, medresa;
1933. počinje izlaziti službeno glasilo Vrhovnog islamskog starješinstva Glasnik;
1935.-1936. osniva se u Sarajevu Viša islamska šerijatsko-teološka škola (VIŠT);
1936. prema traženju dr. Spahe, kao uvjetu da bi ušao u koalicionu Vladu, izvršena je revizija zakonodavstva Islamske vjerske zajednice. Uredbom sa zakonskom snagom, dotadašnje zakonodavstvo Islamske vjerske zajednice je stavljeno van snage, reis Maglajlić je penzioniran i imenovan je naibu-reis Salih Safvet Bašić;
1936. u oktobru je donesen drugi Ustav IVZ u Kraljevini Jugoslaviji;
1937. osnovana je Isabegova Medresa u Skoplju;
1938. izabran je, šesti po redu, reisu-l-ulema Fehim ef. Spaho;
1941.-1945. četnički srpsko-crnogorski zločinci koriste priliku rata i čine deveti genocid nad Bošnjacima u kome je stradalo 103.000 Bošnjaka;
1941. Bošnjaci dižu glas (septembar – decembar) i pišu Rezolucije protiv fašističkih, ustaških i četničkih zločina i ustaju u zaštitu Bošnjaka, Srba, Jevreja i Roma;
1942. umire reis Spaho i za naibu-reisa ponovno dolazi Salih ef. Bašić;
1945. na inicijativu Egipta, i uz podršku Engleske, formira se Arapska liga za usklađivanje političke, kulturne, vojne i privredne saradnje medu arapskim zemljama;
1945.-1949. komunističke vlasti ukidaju sve kulturne, nacionalne i prosvjetne ustanove Bošnjaka, izuzev Gazi Husrev-begove medrese;
1945. pristalice Ahmeda Sukarna proglašavaju nezavisnost Indonezije. Slijedi bezuspješan rat Holandije i Engleske protiv Indonezije;
1946. Liban stiče nezavisnost, ali i dalje ostaje pod francuskim uticajem;
1946. Jordan je stekao nezavisnost Engleske;
1947.-1950. komunističke vlasti sude hiljadama Mladih muslimana, od kojih su neki osuđeni na smrt;
1947. diobom dotadašnje britanske Indije se, prema konfesionalnom ključu, formiraju dvije države – Indija i Islamska Republika Pakistan, sastavljena iz dva teritorijalno rastavljena dijela, zapadnog i istočnog, s tim što Kašmir, naseljen muslimanima, ostaje u sastavu Indije;
1947. izabran je, sedmi po redu, reisu-l-ulema u NFRJ Ibrahim ef. Fejić;
1947. usvojen je novi, četvrti po redu, Ustav IVZ u FNRJ;
1948. petnaestoga maja je proglašena država Izrael i dolazi do prvog arapsko-izraelskog rata;
1948.-1951. egipatske vlasti zabranjuju rad Muslimanske braće;
1949. Jordanu je pripao dio Palestine;
1950.-1955. Sudan se ujedinjuje sa Egiptom, ali poslije socijalističke revolucije proglašava nezavisnost;
1956. Engleska, Francuska i Izrael vrše invaziju na Sinaj;
1956. Maroko i Tunis stiču nezavisnost;
1956. Naser pokušava u da u krvi uguši Muslimansku braću i ubija njihovog najvećeg alima Sejida Kutba;
1958. Gvineja stiče nezavisnost;
1958.-1961. Sirija, Jordan i Egipat se ujedinjuju u Ujedinjenu Arapsku Republiku (UAR);
1960. Nigerija, Čad, Niger, Dahomej, Benin, Togo, Gornja Volta, Mali, Islamska Republika Mauritanija, Senegal, Obala Slonovače, Kamerun, Centralnoafrička Republika i Somalija stiču nezavisnost; osnovana je OPEC – Organizacija zemalja izvoznica nafte;
1961. Siera Leone i Tanzanija stiču nezavisnost;
1962. nakon osmogodišnje borbe Alžir stiče nezavisnost;
1962. osnovana Svjetska islamska liga (Rabita alemi islami) u Mekki, kada je održana i prva svjetska konferencija ove organizacije. U februaru 1974. Rabita je primljena kao nevladina organizacija u OUN;
1964. počinje treći arapsko-izraelski rat;
1965. Gambija i Maldivska Republika stiču nezavisnost;
1965. Malezija postaje nezavisna samostalna zemlja;
1967. tokom mjeseca juna se vodi četvrti izraelsko-arapski rat;
1968. zapaljena džamija El-Aksa u Kudsu koju su Izraelci okupirali nakon tzv. junskog rata 1967.;
1968. počinje izlaziti list učenika Gazi Husrevbegove medrese Zem-Zem;
1969. donesen je novi, četvrti Ustav Islamske zajednice;
1969. u Rabatu, Maroko, 25. septembra, održan sastanak lidera muslimanskih zemalja, na kojem je ustanovljena zajednička organizacija islamskih i muslimanskih zemalja “Organizacija islamske konferencije” (OIC), a u martu 1970. u Džedi, Saudijska Arabija održan je prvi sastanak ministara vanjskih poslova članica novoosnovane organizacije;
1970. počinje izlaziti glasilo Udruženja Ilmijje (od 1980. godine Starješinstva IZ u Bosni i Hercegovini) muslimanske informativne novine Preporod;
1971. Ujedinjeni Arapski Emirati, Uman, Katar, Bahrejn i Bangladeš stiču nezavisnost;
1973. u oktobru se vodi peti izraelsko-arapski rat;
1973. Gvineja Bisao stiče nezavisnost;
1973. konferencija ministara finansija islamskih zemalja na zasjedanju u Džiddi donijela Deklaraciju o osnivanju islamske banke za razvoj koja je potom osnovana i počela s poslovanjem na bazi šerijata;
1974. Komorsko otočje postaje nezavisna država;
1975.-1987. izabran je (deveti po redu) reisu-I-ulema Naim ef. Hadžiabdić.
1977. otvoren je Fakultet islamskih nauka u Sarajevu;
1977. Džibuti stiče nezavisnost;
1984. Brunej stiče nezavisnost;
1987.-1990. za reisu-l-ulemu, desetoga po redu, izabran je Husejn ef. Mujić;
1990.-1993. Jakub ef. Selimovski je izabran za reisu-l-ulemu, jedanaestoga po redu;
1990. Azerbejdžan, Kazahstan, Kirgizija, Uzbekistan i Turkmenistan stiču nezavisnost nakon raspada Sovjetskoga Saveza;
1990. Bošnjaci obnavljaju rad Kulturnog društva muslimana Preporod i Humanitarnoga društva Merhamet;
1993. Dvadeset i osmoga aprila, na Obnoviteljskom saboru, za reisu-l-ulemu svih Bošnjaka u svijetu (dvanaesti po redu) izabran je dr. Mustafa ef. Cerić.
(Izvor: Mustafa Spahić, Povijest islama za I i II, III i IV razred medresa, Gazi Husrev-begova medresa i Rijaset Islamske zajednice , 1995., str. 296 -305, i 417-435, Hronologija važnijih događaja u istoriji islama, Takvim Udruženja ilmije, 1979, str. 327-331)